پیش بینی ظرفیت تبادل کاتیونی خاک های ایران با استفاده از روش های گوناگون

Authors

  • اعظم جعفری استادیار گروه مهندسی علوم خاک دانشگاه شهید باهنر کرمان
  • روح الله تقی زاده مهرجردی استادیار دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه اردکان
  • فریدون سرمدیان استاد گروه مهندسی علوم خاک، پردیس کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه تهران
Abstract:

اندازه گیری ظرفیت تبادل کاتیونی خاک در سطوح وسیع، بسیار پرهزینه و وقت گیر است. برآورد این خصوصیت به­وسیله ویژگی‌های زودیافت خاک، از طریق روش‌های پارامتریک و غیرپارامتریک (توابع انتقالی) می‌تواند رویکرد مناسبی باشد. در این پژوهش، روش پارامتریک رگرسیون‌های خطی و غیر خطی و روش‌های غیر پارامتریک شبکه‌های عصبی مصنوعی، رگرسیون درختی و فازی عصبی در تخمین ظرفیت تبادل کاتیونی خاک مورد استفاده قرار گرفت. برای این منظور 1770 نمونه خاک از مناطق مختلف ایران انتخاب شدند که 1414 عدد برای آموزش و 356 عدد از آن­ها به عنوان داده­های آزمون مدل­ها استفاده شدند. بررسی همبستگی‌ها نشان داد که پارامترهای رس و درصد ماده آلی خاک بیش­ترین ارتباط را با ظرفیت تبادل کاتیونی خاک دارند؛ بنابراین این ویژگی­ها به عنوان متغیر مستقل ورودی (ویژگی زود­یافت) و ظرفیت تبادل کاتیونی به عنوان متغیر وابسته خروجی انتخاب شدند. ریشه میانگین مربعات خطا و ضریب تبیین در روش رگرسیون خطی برابر 74/4 و 50/0 و در روش رگرسیون غیر خطی برابر 71/4 و 52/0 بود که نشان می‌دهد که هر دو روش با دقت نسبتاً خوب و یکسانی قادر به پیش‌بینی ظرفیت تبادل کاتیونی خاک می‌باشند؛ همچنین نتایج نشان داد که روش رگرسیون غیر خطی فقط سبب بهبود 6/0 درصدی دقت پیش‌بینی ظرفیت تبادل کاتیونی خاک شده است. نتایج نشان داد که استفاده از روش‌های شبکه عصبی مصنوعی سبب بهبود معنی‌داری در دقت برآورد ظرفیت تبادل کاتیونی خاک نمی‌شود. بیش­ترین بهبود در پیش‌بینی مدل به نسبت توابع انتقالی خطی در روش شبکه عصبی پس انتشار مشاهده شد. این روش سبب بهبود 3 درصدی پیش‌بینی ظرفیت تبادل کاتیونی خاک گردید. دقت برآورد روش درخت تصمیم، اندک بهتری از روش‌های شبکه عصبی مصنوعی بود. بهبود نسبی این روش نسبت به رگرسیون خطی برابر با 4/4 درصد بود؛ اما بیشترین بهبود نسبی در روش فازی عصبی مشاهده شد. این روش سبب کاهش 15 درصدی خطا به نسبت معادلات رگرسیونی خطی گردید؛ لذا این نتایج نشان می­دهد که یکی از  بهترین روش­ها در پیش‌بینی ظرفیت تبادل کاتیونی خاک‌های ایران، روش فازی عصبی می­باشد. 

Upgrade to premium to download articles

Sign up to access the full text

Already have an account?login

similar resources

برآورد ظرفیت تبادل کاتیونی خاک با استفاده از طیف‌سنجی بازتابی

در این پژوهش قابلیت بازتاب طیفی خاک به­منظور برآورد مقدار CEC خاک بررسی شد. به همین منظور تعداد 45 نمونه خاک از بخش نم­خانه جنگل خیرود جمع‌آوری و بازتاب طیفی آن­ها در محدوده 2500-350 نانومتر اندازه­گیری و ارتباط آن با مقادیر CEC اندازه‌گیری شده مورد بررسی قرار گرفت. علاوه بر روش رگرسیون حداقل مربعات جزئی (Partial Least Squares Regression: PLSR)، دو گروه از شاخص­های باریک­باند خاک (RI، DI) نیز ب...

full text

پیش‌بینی ظرفیت تبادل کاتیونی خاک با استفاده از شبکه ‌عصبی‌ مصنوعی و رگرسیون چند متغیره

چکیده ارزیابی و طراحی سناریو های مختلف مدیریتی احتیاج به داشتن اطلاعات دقیق بانک اطلاعات خاک دارد، ظرفیت تبادل کاتیونی از پارامتر های مهم موجود در بانک اطلاعاتی خاک به حساب می آید. با توجه به مشکلات اندازه گیری مستقیم ظرفیت تبادل کاتیونی بخصوص در خاک های اریدیسول ایران در سال های اخیر از روش های غیر مستقیم برای برآورد این پارامتر استفاده می شود. بدین منظور در این تحقیق برای برآورد ظرفیت تبادل ک...

full text

پهنه‎بندی ظرفیت تبادل کاتیونی خاک با استفاده از زمین آمار و تجزیه مؤلفه اصلی

ظرفیت تبادل کاتیونی خاک شاخصی حیاتی و مهم از کیفیت حاصل‌خیزی و ظرفیت توقیف آلاینده‎های خاک است. در این پژوهش، تغییرپذیری ظرفیت تبادل کاتیونی خاک با روش‎های کریجینگ و کوکریجینگ به کمک مؤلفه‎های اصلی به‌دست‌آمده از ویژگی‎های فیزیکی و شیمیایی خاک‌ـ‌ شامل رس، شن، سیلت، کربن آلی، هدایت الکتریکی، و pH‌ـ بررسی شد. برای این منظور، 247 نمونه خاک از مناطق مرکزی استان گیلان جمع‎آوری شد. 75 درصد نمونه‎ها ب...

full text

پیش‎بینی سطح ویژه و ظرفیت تبادل کاتیونی با استفاده از بعد فرکتالی توزیع اندازه ذرات خاک

ظرفیت تبادل کاتیونی و سطح ویژه از خصوصیات مهم خاک‌اند که اندازه‎گیری مستقیم آن‌ها مشکل، پرهزینه، و وقت‎گیر است. بعد فرکتالی توزیع اندازة ذرات خاک در ارتباط با بسیاری از فرایندهای استاتیک و دینامیک خاک‌ـ مثل انتقال آب و املاح، ظرفیت نگه‌داشت آب خاک، ذخیره و نگه‌داری گرمای خاک، و غیره‌ـ مطالعه شده و به مثابة ابزاری مناسب برای تخمین ویژگی‎های مرتبط با بافت خاک معرفی شده است. در این تحقیق رابطة بعد...

full text

استفاده از سطح ویژه برای بهبود تخمین ظرفیت تبادل کاتیونی خاک از طریق شبکه‌های عصبی مصنوعی

      ظرفیت تبادل کاتیونی (CEC) یکی از خصوصیات مهم خاک است که اندازه­گیری مستقیم  آن مشکل، وقت گیر و پر هزینه است. علی رغم تحقیقات زیاد در مورد تخمین CEC، چگونگی بهبود تخمین‌ها با معرفی متغیرهای جدید مورد بررسی کافی قرار نگرفته است. بر پایه بررسی انجام شده از منابع علمی داخلی و خارجی در هیچ تحقیقی از متغیر کمکی سطح ویژه برای تخمین  CEC استفاده نشده است. در این تحقیق 1662 نمونه خاک از نقاط مختلف...

full text

My Resources

Save resource for easier access later

Save to my library Already added to my library

{@ msg_add @}


Journal title

volume 38  issue 1

pages  59- 77

publication date 2015-06-22

By following a journal you will be notified via email when a new issue of this journal is published.

Hosted on Doprax cloud platform doprax.com

copyright © 2015-2023